Önümüzdeki günlerde çok sık rastlayacağımız bu terimin anlamının çok az insan tarafından bilindiğini farkettik. Gündemle paralel olarak bizim de yarattığımız içeriklerde sık rastlayacağınızı düşündüğümüz için sendikasyon kredisi terimini bir de biz açıklamak istedik.
En basit anlamda lider bir banka (genelde bir yatırım bankasıdır) önderliğinde birden fazla banka veya benzeri ödünç veren kurum tarafından kurulan şirketler birliği tarafından, belli bir amaç için yine kurumlara (bankalar veya büyük holdinglere) büyük tutarlarda verilen uluslararası kredilere sendikasyon kredisi denir.
Ülkemizde yaygın olarak kullanılan sendikasyon kredisi kavramı Türk dil kurumu tanımı ile değerlendirildiğinde anlaşılmayabilir. Bu terim İngilizce’de Bank Syndicate olarak geçiyor. Syndicate, İnglizce’den Türkçe’ye ticaret birliği olarak tercüme edilebilir. Yani belli bir konuda faaliyet gösteren kurumların bir araya gelerek kurdukları birliğe veya sendikaya denir.
Sendikasyon kredisinde yer alan sendika (syndicate) ise daha çok belli bir konuda faaliyet gösteren kurumların, ortak faaliyet alanında daha büyük hacimlere ulaşarak bazı avantajlara ulaşmak için bir araya gelmesi olarak tanımlanabilir. Bu tanıma özel olarak amacın kredi vermek olduğundan bahsetmeye gerek olmayabilir ama biz yine de üzerinde durmak istedik..
Kişisel deneyimlerinizden de bilebileceğiniz gibi paranın bir maliyeti vardır. Sendikasyon kredisi tutarlarına bakıldığında, boyutların çok büyük olması nedeniyle borcun geri ödeme riski de artar. Bankalar ve ellerinde borç verilebilecek kaynak bulunduran kurumlar bir araya gelerek bir fon oluştururlar ve borç almak isteyen firmanın durumunu inceleyerek bir sorun olmaması durumunda krediyi tahsis ederler. Böylelikle kredi veren kurumlar katılımları oranında borç dağıtmış olurlar.
Adı üstünde kredi, tek farkı faiz tipi
Her kredide olduğu gibi sendikasyon kredisini de kredi tutarı, kredi vadesi ve faiz oranı oluşturur. Burada faiz oranı bildiğimiz kredi uygulamalarından farklı olarak değişkendir. Burada referans LIBOR / FIBOR + 3 gibi faiz oranları üzerine bir sabit değer kullanılır. Bu sabit değer, kredi veren kurumların maliyeti ve kredi alan kurumun sahip olduğu risk dikkate alınarak belirlenir.
Kredi alan kurumlar için…
Kredi alan kurum açısından sendikasyon kredisi almak bir prestij ve itibar konusudur. Sonuçta uluslarası firmalardan oluşan bir konsorsiyum kurumu incelemiş ve çok büyük bir krediyi kurumun kullanıma açmak için yeterli görmüştür.
Ihtiyaç duyulan kredi tutarı normal şartlar altında tek bir kurumdan elde edilmeye çalışılsa, bu tutarlarda kredileri verebilecek kaynaklara sahip kuruluşların sayısı çok azdır ve toplam talebi karşılamaları mümkün değildir. Kaynak bulunsa dahi tutarın büyük olması ve riskin dağılmamış olması nedeniyle maliyetler çok daha yüksek olacaktır. Ancak sendikasyon kredilerinde başka ücretler de bulunmasına rağmen faiz oranları daha avantajlı olur.
İhtiyaç duyulan kaynağın merkezinin tek bir kurum olmaması kaynağın aktarılacağı yatırımların sürekliliğinin sağlanmasını da güvence altına alıt.
Kredi veren kurumlar için…
Sendikasyon kredisi verilerek yeni pazarlara ulaşılır ve konsorsiyumda mevcut her şirketin protföyleri de zenginleşmiş olur. Sendikasyon kredisi süreçlerinde ek gelirler elde etmek de mümkün. Risk dağıtılmıştır.
Standart bir sendikasyon kredisinde konsorsiyumun yapısı
Lider Yönetici (Lead Manager): Sendikasyon için borçludan yetki alırlar. Borçluyu tanıtıcı bilgi kitapçığının hazırlanması, sendikasyon daveti, imza töreni hazırlıkları, sendikasyonun ilanı hizmetleri sağlarlar ve bunun karşılığında da bir yönetim ücreti alırlar.
Yükleniciler (Underwriters): Daha sonra yöneticilere ve katılımcılara satmak üzere tüm krediyi taahhüt ederler. Kredi alan firmayı ve talebini inceleyerek fiyatlandıran kurumlara denir.
Yöneticiler: En yüksek katılım miktarına sahip kredi veren kurumlardır. En alt katılım miktarı belirlenir.
Yardımcı Yöneticiler: Katılım miktarı yöneticilerden azdır ancak en az katılım miktarından daha fazladır.
Katılımcılar: En az katılım payına sahiptirler.
Ajan/Acente Banka: Genellikle lider banka tarafından yürütülen bir hizmettir. Bu hizmeti gerçekleştiren firma acenta veya aracılık ücreti gibi bir ücret alır. Kredi vadesinde faizin tahsili ve katılımcılara ödenmesinin organizasyonu, kredinin amacına uygun kullanılıp kullanılmadığının kontrolü, vade sonunda anapara ve faizin borçludan tahsil edilerek ödenmesini sağlamak ve borçlunun moralitesini mali durumunu yakından takip etmek gibi kredinin verilişi sonrası hizmetleri sağlarlar.
Ülkemizda açıklanan sendikasyon kredileri ile ilgili haberler de bankaların yukarıda bahsettiğimiz şart süreç ve detaylarda aldıkları krediler ile ilgili krediler ile ilgilidir.
Unutmamak lazım ki her verilen büyük ve birden fazla kaynaktan temin edilen kredi, sendikasyon kredisi değildir. Sabah ve ATV’yi 5 Aralık 2007’deki ihalede 1.1 milyar dolara alan Çalık Grubu, ihale bedeli olan 1.1 milyar doların 750 milyon dolarlık kısmını Halk Bankası ve Vakıfbank Konsorsiyumu’ndan kredi olarak temin etti. Ancak bu tutar yukarıda bahsettiğimiz yapıda değerlendirilip verilmediği için sendikasyon kredisi değildir.