Warwick Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırma tüketicilerin kredi kartı ektstrelerinde yer alan minimum ödeme tutarını ödemeyi saplantı haline getirdiğini ortaya çıkardı. Sadece ekstrede asgari ödeme tutarı ifadesinin yer alması bile, daha sonra faiz ödeneceğinin bilinmesine rağmen toplam borcun tamamının ödenmemesi için yeterli oluyor.
Söz konusu araştırma Warwick Üniversitesi’nde çalışan Dr. Neil Stewart tarafından yapıldı ve “Asgari Ödeme Tutarına Bağlanmanın Maliyeti” başlığıyla Psychological Science dergisinde yayınlandı (PDF). Araştırma, tüketicilerin kredi kartı ödemelerindeki saplantılarını açığa çıkartıyor. Buna göre kredi kartı borçlarının sadece bir kısmını ödeyen tüketiciler (%35) için minimum ödeme tutarı bir saplantı haline dönüşüyor ve toplam borcun ödenme oranını önemli ölçüde düşürüyor.
Dr. Stewart şöyle diyor: “Bu sonuçlar kredi kartı veren şirketleri gerçekten kaygılandırmalı. Bütün kredi kartı hesapları bir asgari ödeme tutarı içeriyor. Fakat aslında tüketicinin yararına olan bu koruyucu uygulama negatif bir sonucu ortaya çıkarıyor : Minimum ödeme tutarı, müşteri davranışlarını etkileyerek daha fazla faiz işlenmesine ve borç ödeme sürecinin daha da uzamasına yol açıyor. Her ay borcunun tamamını yatıran buna bağışıklı; ancak sadece asgari ödeme tutarını ödeyenlenler değil toplam borcundan daha azını yatıranlar da risk alıyor.”
Dr. Stewart çalışmasında geri ödenen borç miktarıyla ilgili bir anketi ve 258 kredi kartı faturasında yer alan minimum ödeme tutarlarını dikkate almış. Kredi kartı sahiplerinin üç ana kategoriye ayrıldığını bulmuş. İlk gruptaki tüketiciler (bu araştırmadaki oranı %58) kaç para olursa olsun asgari ödeme tutarından hiç etkilenmiyor ve fatura tutarının tamamını yatırıyor. İkinci grup ise (%7) sadece minimum tutarı ödüyor. Üçüncü grup (%36) ise minimum tutarın üzerinde ancak toplam borcun altında ödeme yapıyor ve asgari ödeme tutarından etkileniyor.
Katılımcılar farklı bankalardan kredi kartı aldıkları için minimum ödeme tutarı seviyeleri farklılık gösteriyor. Dr Steawert yapılan ödeme tutarının ekstrede yer alan asgari ödeme tutarıyla yakından ilişkili olduğunu keşfetmiş. Minimum ödeme tutarı ne kadar düşükse, yapılan ödeme miktarı da o kadar düşük oluyor.
Bu tezini doğrulamak için Steawert katılımcıları iki gruba böldüğü bir deney hazırlamış. Birinci grup normal ekstreler alırken ikinci grup ise asgari ödeme tutarı olmayan ekstreler alıyor. Deney toplam 413 gönüllü (%54 kadın, %46 erkek, yaş aralığı 18-68) ile gerçekleşmiş. grubun yarısına £435.76 tutarlı ve minimum ödeme tutarı olan, diğer yarısına ise aynı tutarda fakat asgari ödeme tutarı olmayan sahte ekstre verilmiş. Her katılımcıya sanki gerçek bir ekstreymiş gibi finansal durumlarını göz önüne alarak tutarın ne kadarını ödeyebilecekleri sorulmuş.
Bir kez daha minimum ödeme tutarının borcunun tamamını kapatanlar üzerinde hiçbir etkisi olmadığı ortaya çıkmış. Esktresinde asgari ödeme tutarı olanların %55’i borçlarının tamamını ödemeyi seçmişler. Ekstresinde minimum ödeme tutarı olmayan gruptakiler de aynı oranda kalmış. Ancak asgari ödeme tutarının yer almasının, borcun tamamından daha azını ödeyenler üzerinde büyük etkisi olmuş. Minimum ödeme tutarı yer alan gruptakilerin %70’i sadece £99 ödemeyi (toplam borcun %23’ü) seçmiş. Asgari ödeme tutarı yer almayan gruptakiler ise ortalama £175 (toplam borcun %40’ı) ödeyeceğini söylemiş. Dr. Stewart çıkan sonuçlara göre hayat boyu ödenecek bir borcun faizinin, minimum ödeme tutarı yüzünden ikiye katlanacağını hesaplamış.
Dr Stewart şöyle diyor : “Asgari ödeme tutarının toplam maliyetini hesaplamak gerçekten çok zor. Her birey için etkisi, borç tutarının büyüklüğüne ve ödenen borç miktarına bağlı, bu miktar büyük de olabilir küçük de. Minimum ödeme tutarı prensipte az sayıda insanın hiç ödeme yapmamasını engelleyici niteliği olduğu için iyi bir fikir olsa da, borcun tamamı yerine belirli bir kısmını ödeyenler, hatta borcunun büyük bir kısmını ödeyebilecek olanlar için ters bir etki yaratıyor. Psikoloji bilimine göre daha fazla bilgisi olan insanlar, saplantılardan daha az etkilenirler. Yani ödenecek borcun ilerde neye malolucağını insanların anlamalarına yardım etmek, onların asgari ödeme tutarını saplantı hale getirmelerine engel olacaktır.“