Yurtdışında kredi kartı ile alışveriş konusunu, burada bir dizi makale ile daha önce ele almıştık. Döviz kurlarında şu günlerde yaşanan büyük dalgalanmalar ile beraber, okuyucularımızdan gelen istekler neticesinde yurtdışında kredi kartı kullanmak isteyen tüketicilere bir kaç ilave önerinin yer alacağı yeni bir yazı yayınlamaya karar verdik.
Bankalar yurtdışında yapılan kredi kartı alışverişlerinde hangi kuru uygular?
Bu sorunun cevabı hiç hoşunuza gitmeyecek. Bankalara göre farklılıklar olsa da, alışveriş kaydının bankaya kesin olarak iletildiği tarihte bankanın günasonu döviz satış kuru ve belirli bir yüzde de kar payı uygulanacaktır. Aslına bakarsanız döviz kurunda bugünlerde yaşanan dalgalanmanın normal şartlar altında bu kadar fazla olmadığını düşünürsek, bu uygulama nedeniyle mağduriyete çok sık rastlanmıyor. Ama olağanüstü şartlar olağanüstü durumlara sebep oluyor ve bankalar gibi kar amacı güden kurumlar bu şartlarda oluşan maliyetleri müşterilerine yansıtacak sistemler ile donanmışlar. Aksi taktirde varlıklarını sürdürmeleri mümkün olmaz. Tıpkı 2001 krizinde bankalar arası faiz oranlarının inanılmaz yükselmesi sırasında Akbank’ın devlet bankalarına çılgın faizlerle borç vermesi nedeniyle oluşan zararların ,devlet tarafından görev zararı olarak Hazine’den karşılaması neticesinde vergi mükelleflerinin bu maliyetleri ödemesi gibi. Tamam belki dolaylı bir benzerlik ama yine de sistemin nasıl çalıştığını göstermesi açısından güzel bir örnek.
Yurtdışında kredi kartı ile yapılan alışverişler bankanın kayıtlarına kesin olarak ne zaman geçer?
Daha önceki ilgili yazılarımızda da bahsettiğimiz gibi alışverişin hangi ülkede yapıldığı bu ülkede takas sisteminin (acquirer) ne kadar gelişmiş olduğu aynı zamanda kart sahibi (issuer) bankanın alt yapısının ne durumda olduğu, Visa ve Mastercard gibi ödeme sistemleri ile iletişimi nasıl sağlandığı bu sürenin belirlenmesinde çok önemlidir. Bankasına göre bu süre bir ila üç hafta arasında bir süre alabilir.
POS ile yapılan alışverişin ön kaydı bankaya oldukça çabuk iletilir. Burada POS’tan geçen işlem tutarı sistemdeki güncel bir kur ile yaklaşık olarak çevrilir ve limitten yaklaşık bir tutar düşülürki limit aşımı olmasın. Daha sonra alışveriş yapılan üye işyerinin POS’ta gün sonu işlemi yapmasının ardından, kayıt kesin olarak acquierer bankaya iletilir. Banka bu işlemi takasa, yani çalıştığı ödeme sistemine iletir. Ödeme sistemi bu işlemi issuer kankaya iletir. İki banka işlem üzerinde aracı olan takas sistemi ile mütabık kaldıktan sonra, alışveriş kaydı kesinleşerek issuer bankanın kayıtlarına geçer. Her gün dünya üzerinde gerçekleşen milyarlarca dolarlık işlemlerin takasını yöneten bu sistemlerde, kayıtlar çok esnek olmayan formatlarda iletilir ve taraflardan birinin bir kaydı hatalı iletmesi takası en azından bir gün geciktirecektir. Hele az sayıda kredi kartı olup uluslararası işlemlerde nisbeten daha az deneyimli bir bankanın kredi kartını kullanıyorsanız, gecikmenin olması daha muhtemeldir. Dedik ya bu sürede uluslararası finans piyasalarında normal şartlar dışında bir dalgalanma yaşanırsa, maliyeti müşteriye yansıtmak için düşünülmüş bir sistem söz konusu.
Peki ne yapmak lazım ?
İşte bu sorunun net bir cevabı yok malesef. Ancak pratik olduğuna inandığımız bir kaç önerimiz mevcut.
Alışveriş yaptığınız dönemde dövizin nasıl bir seyir izlediğini takip ediyor olmanız kritik önem taşır. Bu sizin yurtdışı harcmalarınızın ekstrenize nasıl yansıyacağına karar vermenize yardımcı olacak. Dalgalı olduğu dönemlerde yurtdışı harcamalarınızı ekstrenizde yabancı para cinsinden yansıtılmasını istemeniz daha avantajlı olabilir. Bir çok banka kredi kartı müşterilerine bu tercihlerini telefon ve internet bankacılığı aracılığı ile kolayca değiştirme imkanı tanıyor. Ancak unutmamanız gereken konu var, döviz cinsi ekstrelerinizi bankalar taksitlendirmenize çoğunlukla izin vermezler.
Eğer yurtdışı kredi kartı işlemlerinizin ekstrenize döviz olarak yansıtılmasını istiyorsanız, kredi kartını kullanacağınız bankanın internet bankacılığını kullanabiliyor olmanız kritik önem taşıyor. Bu şekilde parayı ilgili bankaya TL olarak gönderebelirsiniz ve bu şekilde bankadan hür iradeniz ile uygun bulacağınız kurdan döviz almanız mümkün olur. Bankalar arasında kullanılan Merkez Bankası EFT sistemi, sadece TL cinsi para transferi için kullanıldığından, başka bankadan döviz cinsi para göndermek istemeniz durumunda bu para cinsine göre (Dolar ise ABD üzerinden, Avro ise Avro bölgesi bankaları aracılığı ile) oldukça maliyetli bir şekilde gönderebilirsiniz veya bankaya elden yatırmanız gerekir.
Kredi kartını kullanacağınız bankanın hangi yabancı para cinslerinde ekstre hizmeti verdiğini bilmeniz de önem taşıyor. Eğer Avro bölgesinde kartınızı kullanacaksanız ve döviz kurlarının dalgalı bir seyir izlediği dönemdeyseniz, kredi kartını kullanacığınız bankanın Avro cinsi ekstre hizmeti vermesi gerekiyor. Siz Avro bölgesinde alışveriş yapacaksanız ve bankanız sadece usd cinsi ekstre hizmeti veriyorsa, o zaman bırakın harcamalarınız ekstrelerinize TL olarak yansısın. Yoksa çapraz kur işlemi daha yüksek bir maliyetle karşılaşabilirisiniz. Garanti Bankası kredi kartı müşterilerine ister Avro ister Dolar cinsinde ekstre hizmeti verdiği için avantajlı olabilir. Amerika’da bir işlem yapacaksanız bu sefer Dolar cinsi ekstre tercih etmelisiniz.
İşte size kredi kartı ile yurtdışında alışveriş yapmayı düşünüyorsanız dikkat etmeniz gereken bir kaç konu. Unutmayın bankalardan otomatik olarak aldığınız hizmetler için bankalar size bazı maliyetler yansıtmak isterler. İnternet şubesini kullanarak bu hizmetlerin bazılarını kendiniz yapmayı tercih ederseniz, ödemek zorunda kalacağınız maliyetler azalacaktır. Bankacılık, günün sonunda parasal hizmetlerin ücret karşılığında verilmesidir. Kredi kartı da bu hizmet yelpazesinin bir parçası olduğuna göre, maliyetlere önem veren tüketiciler bilinçli davranarak bu işlemlerin bir kısmını üstlenmeliler.