Vadesi 1 yıldan kısa olan, çıkaran kurum tarafından öngörülen vade sonunda belli bir bedelin ödenmesinin taahhüt edildiği menkul kıymetlere bono denir. Bonolarının vadesi 60 günden az 360 günden fazla olamaz. Bono iktisadi mahiyeti itibari ile kredi vasıtasıdır. Ayrıca ödeme, ispat ve teminat vasıtası olarak da kullanılır.
Bononun mecburi şekil şartları:
* Senet metninde Bono (veya Emre muharrer senet) kelimesini ve senet Türkçe’den başka bir dilde yazılmışsa o dilde bono karşılığı olarak olarak kullanılan kelmeyi,
* Kayıtsız ve şartsız muayyen bir bedeli ödemek vaadini,
* Vadeyi,
* Ödeme yerini,
* Kime ve kimin emrine ödenecek ise onun ad ve soyadını,
* Senedin düzenlendiği gün ve yeri,
* Senedi düzenleyenin imzasını, ihtiva eder.
Aşağıda yazılı haller dışında yukarıda yazılı unsurları taşımayan bir senet bono sayılmaz, adi senet sayılır ve ciro ile devri de mümkün olmaz:
* Vadesi gösterilmemiş olan bono, görüldüğünde ödenir.
* Açıklık bulunmadığı takdirde senedin düzenlendiği yer, ödeme yeri ve aynı zamanda düzenleyenin yerleşim yeri sayılır.
* Düzenlenen yer gösterilmeyen bir bono, düzenleyenin ad ve soyadı yanında yazılı olan yerde düzenlenmiş sayılır.
Hazine Bonosu
Hazine Bonoları, T.C. Hazinesi’nin çıkarmış olduğu, bir yıldan kısa vadeli TL veya döviz cinsinden devlet iç borçlanma senetleridir. Hazine Bonolarını vade tarihine kadar elinizde tutarsanız, ana paranın ve faizinin size geri ödenmesi garantilidir.
Altın, Gümüş ve Platin Bonoları
Altın, gümüş ve platin bonoları, İAB üyesi bankalar ile kıymetli maden aracı kurumlarının belli miktarda kıymetli maden cinsinden ihraç ederek iskontolu veya iskontosuz olaraksattıkları menkul kıymetlerdir. Altın, gümüş ve platin bonolarının vadesi 60 günden az 360 günden fazla olamaz.
Halka arz edilmek suretiyle ve iskonto esasına göre satışa sunulan altın, gümüş ve platin bonolarının satışında uygulanacak vadeye uygun iskonto oranları yıllık bazda hesaplanarak, satışın yapılacağı yerlerde satış süresi içerisinde ihraçcı tarafından duyurulur.
Altın, gümüş ve platin bonolarının satış bedeli, esasları izahname ve sirkülerde belirtilmek kaydıyla, Türk Lirası, döviz veya kıymetli maden olarak tahsil edilir. Altın, gümüş ve platin bonolarına ilişkin ödemeler, esasları izahname ve sirkülerde belirtilmek kaydıyla, kıymetli madenin borsasında oluşan ağırlıklı ortalama fiyatı esas alınarak, Türk Lirası veya ödeme tarihinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından ilan edilen gösterge niteliğinde döviz satış kuru kullanılmak suretiyle, döviz cinsinden ya da ihraç sırasında fiziki teslim öngörülmüşse kıymetli maden cinsinden aracı kuruluş vasıtasıyla yapılır.
Banka Bonoları
Banka Bonoları, kalkınma ve yatırım bankalarının borçlu sıfatıyla düzenleyip, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından kayda alınmasını müteakip ihraç ederek iskonto esasına göre sattıkları menkul kıymetlerdir. Halka arz edilecek olan banka bonolarının vadesi 60 günden az 360 günden fazla olamaz. Tahsisli satılacak banka bonolarının vadesi 15 günden az 360 günden fazla olamaz.
Banka bonoları, kalkınma ve yatırım bankaları tarafından belirlenen vadeye uygun iskonto oranları ile iskonto edilerek bulunan fiyat üzerinden satılır. Halka arz edilmek suretiyle satışa sunulan banka bonolarının satışında uygulanacak vadeye uygun iskonto oranları yıllık bazda hesaplanarak, satışın yapılacağı yerlerde satış süresi içerisinde banka tarafından duyurulur.
Bonoların ikinci el piyasada alım satımı serbesttir. Bu hüküm, bonoları ihraç etmiş olan banka için de geçerlidir. Emre yazılı banka bonoları ile banka garantili bonoların tedavülü için senedin arka yüzünde “beyaz ciro” yapılmış olması ve teslimi yeterlidir. İhraç edilen bonoların üzerinde yazılı bedelleri, vadelerinde bonoları satan banka tarafından ve belirlenen yerlerde ödenir.
Kaynak : TSPAKB