Bankalararası Kart Merkezi (BKM) ‘2023 Nakitsiz Türkiye’ hedefine ulaşmak amacıyla bir kaç yıldır projeler hayata geçiriyor. Baybaynakit.com ve BKMExpress.com.tr bu amaca yönelik ilk aklımıza gelenler. Nakitsiz Türkiye hedefi kayıt dışı ekonomiyi azaltacak, dolayısıyla ekonomiye ve ülkenin vergi gelirlerine önemli katkılar sağlayacak bir hedef olması nedeniyle kritik. Peki 2023 Nakitsiz Türkiye hedefinde yolun neresindeyiz ? BKM bu soruyu merak edenler için, 2012 yılının ilk altı ayında Türkiye’deki kartlı ödeme sistemlerindeki son durumu anlatan güzel bir infografik hazırlamış.
Bu infografikte gerçekten bizim dikkatimi çeken ilginç bilgiler var. Kredi kartı ve banka kartı toplam sayısında bir önceki yıl sonundan 2012’nin ilk yarısına kadar geçen sürede %5’lik bir artış var. Kredi kartı sayısı 53 milyona ulaşırken banka kartı sayısı toplamda 87 milyon olmuş. Kişi başına düşen kart sayısı 1.9 olmuş. Bu rakam kartlı ödeme sistemlerinin yaygın olduğu ülkelerin hala çok altında. Bu durum kredi kartı ve banka kartı portföyünü agresif olarak büyütmeyi planlayan TEB, ING ve Denizbank gibi bankalar için önemli bir potansiyel oluşturuyor.
2012 yılının ilk altı ayında banka ve kredi kartıyla gerçekleşen işlem hacmi ise 318 milyar TL. Bunun %48 gibi önemli bir kısmını hala para çekme işlemi oluşturuyor, yani Nakitsiz Türkiye hedefi açısından katedilecek daha çok mesafe var. İnsanlar ödemelerini kartla yapmak yerine bankadan çekip nakit kullanmayı tercih ediyorlar. Öte yandan işlem hacminin bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla artış oranı %25, enflasyon %10 deseniz kaba bir hesapla bunun 15 puanı direk hacim artışı.
Kartla yapılan ortalama alışveriş tutarı 119 TL. Görünüşe bakılırsa kart kullanımında 100 TL üzerinde tutarlar da daha popüler. Bu tutarın altında rakamlarda Türk Tüketicisi hala nakit kullanımı tercih ediyor. Bu rakamın Nakitsiz Türkiye hedefine ulaşmak için daha gerilere çekilmesi gerekiyor. Tabi bunun için iki farklı çalışma gerekiyor. Bunlardan ilk aklımıza gelen üye işyeri POS komisyonlarının küçük tutarlı (özellikle temassız) işlemler için daha cazip hale getirilerek, üye işyerlerinin kart kullanımını teşvik etmesini sağlamak olabilir. İkinci bir çözüm ise kartlı ödeme ile alınan ürün ve hizmetlerde tüketicilere belli oranda bir KDV indirimi sağlanması olabilir, zira nakit ödemede yapılan indirimler (banka komisyonu, KDV, ÖTV’den arındırılmış) tutarlar tüketicinin nakti karta tercih etmesindeki en büyük neden. Tutar 100 TL’yi aşınca taksit ve puan kazanımı ödeme tercihlerinde ibreyi kart kullanımına çekiveriyor.
Alışverişlerde kart kullanımında aslan payı %29 ile market harcamalarına ait. Daha sonra bunu giyim ve akaryakıt harcamaları takip ediyor. Taksitle alışverişin yaygın olduğu giyim harcamalarının, taksit imkanı olmayan gıda ve akaryakıt kalemleri arasında yer alması ilginç bir durum.
Özetlersek; hacimsel oranda net artış halen devam etmekte, ancak nakit ödeme tüketicinin alışveriş tercihlerinde yerini korumayı sürdürüyor, çünkü fiyatı etkileyen vergilerden kaçınmaya imkan veriyor. Kart sayısında ön ödemeli kartların, temassız kartlar ve özellikle metropol şehirlerde toplu taşıma araçlarında temassız kart kullanımının yaygınlaşmasıyla daha da artma potansiyeli olduğunu düşünüyoruz. Öte yandan bu artışın aynı zamanda gecikmeli alacakları da bir miktar artıracağını unutmamakta fayda var. Tüketicilerin gecikmeli duruma düşmemek için kredi kartı harcamalarında ipin ucunu kaçırmamaya biraz daha dikkat etmeleri gerekiyor.
BKM tarafından yayınlanan bu infografikte, merak edenler için başka bilgiler de var. Biz dikkatimizi çeken kalemleri yorumlarımızla paylaştık, daha fazla detay için infografiği inceleyebilirsiniz:
