Daha önce sizlere Merkez Bankası kara listesinin TBB Risk Merkezi’ne devredildiğini paylaşmıştık. Bugünkü yazımızda bu yeni oluşumu merak eden okuyucularımıza yardımcı olacak bazı soruları ve yanıtlarını paylaşmak istedik.
1) Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi nedir?
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın (TCMB), halk arasında kara liste olarak da bilinen kayıtlarının aktarıldığı, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nda yapılan değişiklikle hayata geçirilen bir oluşumdur.
Amacı, kredi kuruluşları ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) tarafından uygun görülen finansal kuruluşların müşterilerinin risk bilgilerini toplamak ve söz konusu bilgileri bu kuruluşlar ve müşterileri ile, veya onay vermeleri koşuluyla 3. kişilerle paylaşılmasına imkan veren altyapıyı sunmaktır.
2) TBB Risk Merkezi’ne kayıtları kimler temin ediyor ?
TBB Risk Merkezi’ne ilgili kayıtları kredi kuruluşları ile BDDK tarafından üye olması uygun görülen finansal kuruluşlar temin etmektedir. Kredi kuruluşları olarak kastedilen mevduat, katılım, kalkınma ve yatırım bankalarıdır. Finansal kuruluşlar ise finansal kiralama, faktoring, finansman ve varlık yönetim şirketleridir.
3) TBB Risk Merkezi’nde yer alan bilgiler nelerdir?
Risk Merkezi üyesi kredi veya finansal kuruluşlarının müşterilerine ait kredi ve kredi kartları, protesto edilmiş senetler, karşılıksız işlemi yapılmış ve sonrasında ödenen çekler ile ibrazında ödenen çekler, yasal takibe intikal etmiş kredi ve kredi kartları bilgileri yer alır.
4) Risk Merkezi bünyesinde su, elektrik, telefon, gsm, dijital platformlar ve internet gibi abonelik gerektiren hizmetlere ait tüketicilerin fatura ödeme performansları yer alıyor mu?
Risk Merkezi’nin mevcut kapsamında bu hizmetlere ait bilgiler yer almamakla birlikte yasal altyapının ve bununla ilgili teknik altyapı çalışmalarının gerek TBB Risk Merkezi, gerekse bu abonelik hizmeti veren firmalar nezdinde tamamlanması durumunda yer almaya başlaması planlanmaktadır.
5) Risk Merkezi kimlerden bilgi alabiliyor?
Mevcut yasal altyapı kapsamında TBB Risk Merkezi, üyelerinden ve Risk Merkezi’nin kuruluş amaçları doğrultusunda özel hukuk tüzel kişileri ile kamu kurum ve kuruluşlarından, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşlarından bilgi talep edebiliyor.
6) Risk Merkezi, nezdindeki bilgilere kimler erişebilir?
Risk Merkezi üyeleri olan banka ve finansal kuruluşların yanı sıra Risk Merkezi Raporu şeklinde gerçek ve tüzel kişiler kendileri erişebiliyorlar. Kişilerin onay vermeleri durumunda Risk merkezi raporunun 3. kişilerle paylaşımı da mümkün.
7) Mahkeme/savcılıkların Risk Merkezi’nden bireylerle ile ilgili bilgi talep etmeye yetkisi var mı?
Bankacılık Kanunu’na göre kanunen bilgi istemeye yetkili olan kurumlar Risk Merkezi’nden bilginizi talep edebilir.
8) Kişiler TBB Risk Merkezi nezdinde yer alan bilgilerini TBB Risk Merkezi’ne başvurarak değiştirebiliyor mu?
Risk Merkezi’nin nezdinde yer alan bilgilerin bireylerin talebi ile değiştirilmesi mümkün değil. Risk Merkezi nezdindeki bilgiler ancak bu bilgiyi sağlayan veya yaratan kredi kuruluşu veya finansal kuruluş tarafından yeni bildirim yapılması durumunda güncelleniyor. Bu nedenle kaydı yaratan kurumu tespit edip irtibata geçilmesi gerekiyor.
9) TBB Risk Merkezi’ne neden ihtiyaç duyulur?
Risk Merkezi tarafından verilen risk raporu özellikle kredi/kredi kartı başvuruları kabul edilmeyen tüketicilerin bu durumun neden kaynaklandığı hakkında bilgi sahibi olmasına yardımcı olur. TBB Risk Raporu daha önce herhangi bir borç alacak ilişkisi bulunmayan bireylerin arasında bir güven ortamı oluşmasına yardımcı olacak referans dökümanıdır. Evini kiraya vermek isteyen bir ev sahibinin kiracı adayından, vadeli olarak bir müşterisine mal verecek iş yeri sahibi müşterisinden risk raporu talep ederek kredi ve finans kuruluşlarıyla olan borç alacak durumundaki performansını görerek ticari itibarı hakkında bir fikir sahibi olabilecek..
10) TBB Risk Merkezi’nde bilgileriniz güvende mi?
Hem evet, hem hayır. TBB Risk Merkezi’nin teknolojik altyapı hizmeti, buna çok benzer bir hizmeti yıllardır başarıyla sürdüren KKB’nin Ataşehir’deki binasında kurulmuş ve verilmektedir. Bilgiler burada güvenlidir ama sorgulama yapabilen üye kuruluşların çalışanlarından kimlerin bu bilgilere ulaştığı bu kişilerin kurum dışı kişilerle bu bilgileri paylaşıp paylaşmadığı konusu hala muallakta.