BDDK, yaklaşık üç yıl kredi kartı asgari ödeme tutarlarını kredi kartı limitlerine göre düzenlemişti. Limiti 15000 TL’ye kadar olan kredi kartlarının asgari ödeme tutarını %25’e çıkartırken, daha üst limitlerdeki kartlara da yine benzer düzenlemeler getirmişti. Detaylar için buraya göz atabilirsiniz.
16 Ağustos 2013 tarihinde BDDK; Sermaye Yeterliliği, Karşılık ve Kredi Kartları Mevzuatına İlişkin Değişikliklere Dair bir mevzuat değişikliğine gideceğini açıklayıp, ilgili taraflardan görüş almak üzere yeni bir düzenleme taslağı paylaştı. Görüş bildirmek için son tarih 26 Ağustos.
BDDK tarafından yapılan açıklamaya göre bu düzenlemeye ihtiyaç duyulmasının sebebi kredi kartı ile yapılan (özellikle taksitli) harcamalarda yaşanan artış. 2012 yılbaşından itibaren bireysel kredi kartı alacakları %43 oranında artış göstermiş, bu artışın %84 gibi önemli bir kısmı taksitli kredi kartı alacaklarından kaynaklanıyor. Taksitli kredi kartlarının kredi kartları içerisindeki payı Haziran 2013 itibariyle %56 düzeyine yükselirken, takipteki bireysel kredilerin dağılımında ise kredi kartı alacaklarının yaklaşık %46 düzeyine ulaşmış olması, BDDK’nın kredi kartı harcamalarını azaltmaya yönelik bazı düzenlemelere gitmesindeki en büyük motivasyon.
Asgari ödeme tutarında 5 puanlık artış var
Yukarıda kısaca bahsettiğimiz düzenleme birçok değişiklik içeriyor. Tüketicileri doğrudan olarak ilgilendirenler ise asgari ödeme tutarlarının belirlenmesiyle ilgili olanı. Buna göre; asgari ödeme tutarı oranı kredi kartı limiti 15.000 TL’e kadar olan kredi kartlarında dönem borcunun yüzde 25’indan yüzde 30’una, kredi kartı limiti 15.000 TL’den 20.000 TL’ye kadar olan kredi kartlarında dönem borcunun yüzde 30’undan yüzde 35’ine yükseltilecek.
Gelir sürekliliğinin düzenli olarak kontrol edilmesi zorunluluğu
Aynı düzenleme ayrıca bankalara gelir düzeyi 1000 TL veya altında olanları ile gelir düzeyi tespit edilemeyenler için, toplam kredi kartları limiti 1000 TL ile sınırlandırılırken, limiti 1000 TL üzerinde olanların gelir düzeylerinin belgelendirilmesi ve bu gelirlerin sürekliliğinin düzenli olarak kontrol edilmesi zorunluluğu getiriyor. Yani gelir beyan etmeden bir tüketicinin alabileceği kredi kartına 1000 TL’lik bir üst limit getirilmiş oluyor. Daha yüksek bir limite ihtiyaç duyulması durumunda bir gelir belgesi beyan edilmesi zorunluluğu gelmiş oluyor.
Sermaye yeterliliği ve karşılıklar
Ülkemizdeki bankalarını mali yapısının güçlü olmasının en büyük sebebi hiç şüphesiz BDDK tarafından belirlenen sermaye yeterlilik ve karşılık oranları. Söz konusu düzenleme kredi kartı ile yapılan taksitli alışverişler ve kredi kartları ile nakit olarak kullandırılan kredi oranlarıyla ilgili karşılıklarda da da vadeye göre artırıma gidildi. Kredi kartı vasıtasıyla, mal ve hizmet alımı için veya nakit olarak kullandırılan kredilerin kalan vadesi 1-6 aya kadar olan taksit ödemelerine hali hazırda %75 olarak uygulanan risk ağırlığı %100’e çıkartılırken, vadesi 6-12 aya kadar olan taksit ödemeleri tutarlarına ilişkin hali hazırda %150 olarak uygulanan risk ağırlığı %200’e, kalan vadesi 12 ayı aşanlara ilişkin %200 olarak uygulanan risk ağırlığı %250’ye çıkarılıyor. Ek olarak bu uygulama kapsamına kredi kartı vasıtasıyla nakit olarak kullandırılan krediler de dâhil ediliyor.
Bizim görüşümüze göre bu düzenlemeler; taksitli alışveriş maliyetlerini arttırarak, bankaların ciro rekabetinde kullandıkları yüksek taksit sayısının, 6 aydan uzun vadeler için cazip bir enstrüman olmaktan çıkararak müşteriye sunulmasına kısıtlama getirmeye çalışıyor. Bu önlemlere ek olarak taksitli alışveriş için normal limitin içinde de bir sınırlama getirilirse hiç sürpriz olmaz. Yani kart sahibinin taksitli alışveriş limiti kredi kartı toplam limitinin %30’unu aşamaz gibi bir düzenleme de beklenebilir.
Teklif edilen düzenlemenin tamamına buradan ulaşabilirsiniz.