Son zamanların popüler terimlerinden mortgage hayatımıza hızlı bir şekilde girdi. Şimdiden birçok insan bu sisteme başvurdular. Eminiz sizlerin de aranızdan birçok kişi başlıkta sorduğumuz soruyu kendine yönetmeye başladı.
Mortgage sistemi her ne kadar avantajlı gözükse de aslında bedava ev dağıtma sistemi değildir. Mortgage sisteminin birincil şartı düzenli ödemedir. Eğer her ay elinize mortgage gideri için ayırabileceğiniz düzenli bir para geçmiyorsa bu sistem size göre değil demektir. Mortgage sisteminden ancak elinde bir miktar birikmiş parası olanlar ve belli miktarda bir taksidi ödeyebilecek güçte olanlar yararlanmalıdır.
Mortgage kredisinde ödeme zorluğuna düşmek istemiyorsanız kredilerinizin aylık gelirinizin %25-30’undan fazla olmaması gerekir. Aynı şekilde kredi tutarınızın da evin değerinin yaklaşık %70’i oranında olması gerekir. Ancak Türk halkının genel gelir düzeyine baktığımızda çok sınırlı bir kesimin bu şartları sağlayabileceğini görüyoruz.
Diyelim ki bir bankadan %1.50 bir faiz oranı (artı faiz dışı masraflar) gibi bir maliyetle 8 yıl vadeli 250.000 YTL değerinde bir mortgage kredisi aldınız. Bu durumda her ay yaklaşık 2.500 YTL bir taksit ödemek zorunda kalırsınız. Oysaki hem birikim yapmak hem de diğer masraflarınızı rahatça karşılayabilmeniz için ödemenizin aylık gelirinizin %30’undan fazla olmaması gerekir.
Toplumdaki genel kanının aksine mortgage kredisinden faydalanabilecek insanın sayısının artması uzun vadede pek mümkün görünmüyor. Sayının artması için tüketicilerin öncelikle mortgage hakkında detaylı bilgi edinerek belirli bir bilinç seviyine ulaşması ve Türkiye’nin ekonomide bir istikrar yakalaması gerekiyor.
Kredi veren kurumların mortgage ürünleri çok farklılık gösteriyor. Ödeyeceğiniz faiz çeşidinden para birimine kadar pek çok farklı seçenek bulunuyor.
“Ayağını yorganınıa göre uzatmayan, gelirine uygun borcun altına girmeyen, ben bu işe yatırım yapayım, nasıl olsa onun değeri artar, böylece kazanırım diyenler her zaman kaybeder” (Özince, 2005). Eğer mortgage kredisi almaya karar verdiyseniz başvuru yaparken öncelikle faiz oranlarından çok gelir durumunuza ve konut fiyatlarına dikkat etmeniz gerekir. Mortgage faizlerinin düşük olması tüketicilerde psikolojik olarak “ben de konut alabilirim” duygusu yaratabilir. Ancak kişinin bu durumda rasyonel davranması, alacağı konutun fiyatı ile gelirinin uyumluluğuna dikkat etmesi olacaktır. İkinci olarak vade uzunluğunun ve faiz oranlarının tüketicinin düzenli ödeme yapmasına elverişliliği dikkate alınmalıdır. Özellikle iş güvencesinin düşük olduğu işlerde çalışanlar, işşiz kaldıkları sürede taksitlerin ödenememesi riski karşısında yıllarca katlanılan fedakarlıkların boşa gidebileceğini göz önünde bulundurmalılar.