Kredi Kartı Yıllık Ücreti ve Üyelik Aidatı Yasal mı?

Editörün tavsiyesi: Güncel bilgi için öncelikle 2014 tarihli “BDDK hangi bankacılık ücretlerini kaldırdı?” başlıklı yazımıza okumanızı öneririz.

Hesap işletim ücreti itiraz dilekçesi başlıklı yazımız oldukça ilgi gördüğünden kredi kartı yıllık ücretleriyle ilgili bir yazı yazmanın da faydalı olacağını düşünüyoruz.

Kredi kartı yıllık ücretlerinin yasal olup olmadığı konusu hala tartışılmakta olan bir konu. Tüketici dernekleri bu ücretin yasaya aykırı bir şekilde alındığını savunsa da bankalar tüm sözleşmelerin yasaya uygun şekilde düzenlendiğini ve bu ücretin kartın sağladığı avantajları kullanabilmeniz için alınan bir üyelik ücreti olarak görülmesi gerektiğini söylüyorlar.

Biz hukukçu olmadığımız için açıkçası kredi kartı yıllık aidatının yasal olup olmadığını konusunda fikir belirtemeyiz. Ancak yaptığımız araştırmada, bu tartışmanın bilirkişiler arasında da hala sürdüğünü, tüketici lehine verilmiş kararlar olduğunu, ancak bankaların davaları çoğunlukla kazanmış olduklarını bulduk. Ayrıca Türkiye Bankalar Birliği, 5 Şubat 2007 tarihli kamuoyu duyurusunda da kredi kartı yıllık ücretinin yasal olduğu yönünde görüş belirtmiş.

Her ne kadar bu yazının başlığı kart ücretinin yasallığı olsa da, bizce asıl oturup düşünmemiz gereken konu bu ücretin neden bizi bu kadar rahatsız ettiği ve basında neden bu kadar yer bulduğu.

Türkiye’de kredi kartı bir ödeme aracı olarak değil, bir kredi aracı olarak kullanılıyor. Bunun sonucu olarak da bankalar agresif pazarlama kampanyalarıyla, aslında ödeme gücü yetersiz olan tüketicilere bile kredi kartı verme yarışı içer,sindeler. Bu yarış neticesinde de Türkiye’deki tüketicilerin çoğunluğunun cebinde en az 3 tane kredi kartı olduğunu görüyoruz ve her kartın da yıllık aidatının ortalama 25-30 YTL olduğunu düşünürsek, kişi başı 90 YTL‘lik bir masrafla karşı karşıya kalıyoruz.

Türkiye’deki gelir seviyesine baktığımızda ise dar gelirli ailelerin çoğunlukta olduğunu görüyoruz. Asgari ücretle geçinen bir aile için bu 90 YTL elbetteki bütçeyi sarsacak bir miktar. Buna, “kredi kullandırmaya yarayan bir karta niye para vereyim” gözüyle bakan tipik Türk tüketicisi profilini de eklersek, yıllık ücrete verilen tepki kaçınılmaz oluyor.

Öte yandan bankalar kredi (tüketici, otomobil veya mortgage kredisi) başvurularında da müşterilerinden dosya ücreti adı altında kredi kartı yıllık aidatına benzer bir dosya ücreti istiyor. Kredi kartını her yıl yenilenen bir kredi enstrumanı olarak düşünürseniz, bu ücretin alınması çok da anlamsız gelmeyebiliyor.

Bankanız buna ne isim verirse versin, kredi kartı ücreti veya kredi kartı yıllık aidatı söz konusu olduğunda bunu ödemek veya ödememek konusunda karar tüketiciye ait. Bu kararı verirken bazı kriterleri göz önünde bulundurursanız karar vermeniz kolay olacaktır.

Aktif olarak kredi kartını kullanıp kullanmadığınız, kredi kartının sağladığı taksit ve puan avantajları dışında diğer hizmetlerin (asistans hizmetleri, avantajlı uçak bileti alımı gibi) ne kadarını kullandığınız veya kullanmayı planladığınız ve en önemlisi bankanın sağladığı hizmetlerden ne kadar memnun kalıp kalmadığınız bu kriterlerden sadece birkaçı.

Kullanmadığınız veya senede 5 defadan az kullandığınız kredi kartlarına ücret ödemek ne kadar mantıksızsa, bu kartları kapattırmamak da o kadar mantıksız. Kullanmadığınız kredi kartlarınıza ücret yansıtılması durumunda bu ücretlere itiraz etmeniz ve itirazınızın kabul edilmemesi durumunda da kartınızı iptal ettirmeniz, kartınızın çalınması durumunda karşılaşacağınız riskler göz önünde bulundurulunca en mantıklı yol gibi gözüküyor.

Her zaman belirtmiş olduğumuz gibi bütçemizi korumanın yolu az sayıda kredi kartı ve bu kredi kartını doğru şekilde kullanmaktan geçiyor. Cebinizde üç kart yerine sadece sürekli kullanacağınız bir kart taşımanız en bilinçli hareket olacaktır.

Elbetteki yıllık ücreti etik olmadığına inanıyorsanız ödemek istemeyebilirsiniz. Bu durumda da bankalara müşteri hattı veya bir kredi kartı yıllık ücret itiraz dilekçesi (doc) aracılığıyla ücretle ilgili itirazda bulunabilirsiniz. Çoğu banka, müşteri hattını aradığınızda ve yıllık ücret iadesini istediğinizde bu talebinizi reddediyor. Fakat aksi halde kartınızı iptal ettirmek istediğinizi söylediğinizde, pazar paylarını kaybetmemek adına kredi kartınızı aktif olarak kullanıyorsanız yıllık ücreti iade etmeyi kabul edebiliyorlar. Yapı Kredi gibi bazı bankalar ise aylık belirli bir tutarda harcama yapmanız şartıyla yıllık aidati iade ediyor, fakat bu tutarın altında kaldığınız zaman ücreti tekrar ekstrenize yansıtıyor. Finansbank ise kart ücretine itiraz eden müşterilerine yıllık kart ücretini birikmiş parapuanlarından ödeyebilecekleri yönünde bilgilendirme yapıyor.

Unutulmaması gereken konu, kredi kartı ücreti itirazında bulunurken kararlı olmak gerektiğidir. Ancak bu şekilde sosyal bir bilinç oluşturarak bankaları bu ücreti almamak konusunda ikna edebilirsiniz. Ücret itirazınızın kabul edilmemesi durumunda da, aktif olarak kullansanız bile bu kararlılığı devam ettirmek adına kartınızı kapatmanız gerekeceğini unutmamalısınız.