Bizi sürekli takip eden okuyucularımız arasında, Türkiye’de internet kullanıcılarına tüketici finansmanı ürünlerini kıyaslama imkânı veren sitelerden kısaca bahsettiğimiz yazımızı hatırlayanlar çıkacaktır. Bugün bu hizmeti veren Hürriyet Kıyasla, En Uygun ve Finzoom gibi web siteleri tarafından verilen hizmetlerin, mortgage brokerlığı hizmetlerinin bir alternatifi olup olmayacağı konusunda görüşlerimizi paylaşmak istiyoruz.
Öncelikle şunu ifade etmek isteriz ki amacımız bu kıyaslama sitelerini eleştirmek değil. Şu anda www.enygun.com, www.hurriyetkiyasla.com ve www.finzoom.com.tr tarafından verilen kıyaslama hizmetleri tüketici finansmanı, sigorta ve adsl ürün ve hizmetleri konusunda internet üzerinde araştırma yapan internet kullanıcılarının bilinçli tercihler yapması konusunda büyük katkılarda bulunuyorlar. Öte yandan internetten kıyaslama hizmeti veren bu sitelerin yaptıklarının bir çeşit mortgage brokerlığı olduğuna inananlara kötü bir haberimiz var. Dünyadaki uygulamalar incelediğimizde, kıyaslama sitelerinin internet üzerinden konut kredileri karşılaştırması konusunda verdikleri hizmetlerin, mortgage brokerlığının görev tanımının çok küçük bir kısmını içerdiğini görüyoruz.
İpoteğe dayalı konut kredisi, diğer adıyla mortgage kredisi veren şirketlerin sırf bu amaca yönelik açtıkları web siteleriyle ilgili kaleme aldığımız makalemize göz atın. Bu sitelerin hemen hepsinde bir mortgage hesap makinesi bulunuyor. Yani konut kredisi kullanmayı düşünen internet kullanıcısı kredi almak istediği tutarı, vadeyi ve söz konusu şirketin sunduğu mortgage kredisi faiz oranlarını seçiyor ve aylık taksitlerinin ne kadar olacağını birkaç saniye içinde görebiliyor.
Söz konusu kıyaslama şirketlerinin de hemen hepsi aynı bilgileri internet kullanıcılarından çevrimiçi bir form üzerinden alıyor ve piyasada bulunan ürünlerden liste sunuyorlar. Çoğu karşılaştırma sitesinde çıkartılan alternatif ürün sıralamasında ilk sıra reklam anlaşması olan bankaya ait. Ekranda çıkan sponsor bankaya kanmayıp alttaki sıralamadan en uygun krediye bu kıyaslama sitesi aracılığı ile başvuru yapanların, başvuru/irtibat bilgileri söz konusu web sitesinin anlaşmalı olduğu bankaların hepsine iletiliyor. Mevcut uygulamalara baktığımızda, müşterinin iletişim bilgilerini alıp başvuru haline getiren yine banka olduğu için, bu web sitelerinin verdiği hizmet, konut kredisi kullanmak isteyen tüketicilerin bu niyetlerini rekabet eden bankalara iletmek ile sınırlı kalıyor. Niyeti olan tüketiciye satışı bitirmek bankanın sorumluluğunda olduğu için, bu hizmet karşılığında bankaların verdikleri ücret oldukça düşük.
Basit bir bakış açısıyla kıyaslama sitelerinin verdikleri hizmetler, bankaların mortgage hesap makinelerini pekiştirek bu ürünlere ilgisi olup, bilgilerini vermeye razı olan tüketicileri bankalara yönlendirmek. Dünyadaki mevcut mortgage brokerlığı uygulamalarına baktığımızda ise daha kapsamlı bir danışmanlık hizmeti verildiğini görüyoruz.
Mortgage brokerı kendisine gelen müşterinin almak istediği konut, finansal durumu ve ne kadar finansman ihtiyacı olduğuna dair bilgileri alır. Bu bilgiler ışığında konut finansmanı kullanmayı düşünen tüketiciye mevcut piyasa koşullarında alternatif ürünleri sunar. Buraya kadar tanımladığımız hizmet, kıyaslama web siteleri tarafından verilen hizmetiyle tam olarak aynı olmasa da, benzerlik göstermesi nedeniyle kabul edilebilir.
Profesyonel bir mortgage brokerının verdiği hizmetlerle kıyaslama web sitelerinin verdiği hizmetlerdeki asıl farklılık bu adım sonrasında ortaya çıkıyor. Bildiğiniz gibi mortgage kredilerinde bankaların talep ettiği faiz dışı bazı masraflar söz konusu. Brokerlear bu masrafların hangilerinin zorunlu, hangilerinin zorunlu olmadığı konusunda tüketicileri bilgilendirirler. Söz konusu faiz dışı masrafların hangilerinin zorunlu olmasa da alınması gerektiği konusunda görüş ve önerilerini paylaşırlar. Hayat sigortası gibi konut kredilerine konu olan faiz dışı masraflar için kredi alınmak istenen kurum dışından alternatif fiyat teklifleri alarak, bu maliyetlerin daha da azaltılmasına yardımcı olurlar. Kullanılan konut kredisiyle ilgili sigorta ürünlerinin yenilemesini de takip edip, bu konuda kredi kullanmış kişiye alternatif fiyatlar sunarlar. Mortgage kredilerinde faiz dışı masrafların ne olduğunu bilmeyen ziyaretçilerimize ilgili makalemize bir göz atmalarını öneriyoruz.
Bunun yanı sıra profesyonel mortgage brokerları, kendileri aracılığıyla konut kredisi kullanan müşterilerinin kredi kullanım şartlarını veritabanlarında saklar ve söz konusu müşteri için piyasadaki konut kredilerinin maliyetlerinin daha avantajlı hale gelmesi durumunda, konut kredisinde refinansman için uygun şartların oluştuğuna dair müşterisini bilgilendirir ve bu konuda aracılık ve danışmanlık hizmetlerini tekrar sunarlar.
Gelelim Türkiye gerçeklerine… Dünyadaki mortgage brokerlığı uygulamalarına göz attığımızda bu hizmetlerin verildiği ülkelerin hemen hemen tamamında, lisanslama ve mevcut bankacılık ve ticaret kanunlarıyla uyum zorunluluğu olduğunu görüyoruz. Ülkemizde ise lise diploması sahibi olup, 90 saatlik bir dershane programının ardından MEB gözetmenliği altında sınavı geçtikten sonra aldığınız sertifika ile bu mesleği icra edebiliyorsunuz. Ayrıca Türkiye’de dünyada olduğu gibi, mortgage brokerı olmak için en az bir yüksek okul mezunu olmak ve meslek birliği veya SPK benzeri bir kurum tarafından gerçekleştirilen lisanslama sınavından geçmeniz gerekmiyor.
Türkiye’de 2008 krizi sonrasında ciddi bir darbe alan konut sektörüyle beraber mortgage kredileri de etkilendi. Kriz nedeniyle gelecek 10 yılın popüler meslekleri arasında sayılacağına kesin gözüyle bakılan mortgage brokerlığının doğum sancıları sırasında önüne büyük bir set çekilmiş oldu. Şu anda mortgage brokerı olarak da çalıştığını iddia eden birçok emlak komisyoncusu mevcut. Bu kişilerin yaptığı da, kıyaslama hizmeti veren web sitelerinin çevrimiçi yaptıklarını fiziksel olarak yapıp kendilerine ek bir gelir sağlamak.
Gayrimenkul danışmanlık ve aracılık hizmeti veren uluslararası kurumların, sektörün ilerki yıllarda biraz daha hareketlenmesi durumunda, yukarıda bahsettiğimiz profesyonel mortgage brokerlığı hizmetlerine yakın bir hizmet verebilmek için organizasyonel değişikliğe gideceklerine şahit olacağız gibi görünüyor.
Yazınızı okudum çokta beğendim, fakat bir kaç noktada ekleme yapmak istiyorum. Öncelikle yazınızda bahsi geçen karşılaştırma sitelerine girdiğiniz zaman ve herhangi bir arama işlemi yaptığınız zaman üretilen sonuçlarda kredilerin ilgili masraflarının hesaplamalara dahil edildiğini görebilirsiniz. Hatta bu sitelerin bazıları bu masrafların Dahil edildiği YMO (Yıllık Maliyet Oranını) hesaplaması yaparak Tüketicinin doğru şekilde bilgilenmesini sağlıyor. Bunun yanında bu siteler kullanıcılarından hiç bir şekilde ücret almıyor, tamamen ücretsiz hizmet veriyorlar. Oysa Mortgage Brokerları bildiğimiz kadarıyla müşterilerinden ücret talep ediyorlar. Bunun yanında bu sitelerin karşılaştırdığı tek ürün grubu Konut Kredileri değil, İhtiyaç Kredisi, Taşıt Kredisi, GSM Operatörleri, İnternet Bağlantıları gibi cebimizi etkileyen bir çok konuda bizi bilgilendiriyorlar.