Bilişim teknolojilerindeki gelişmeleri kendine en süratli uygulayan sektörlerin başında ödeme sistemleri geliyor. Mobil cüzdan çözümleri de tüm dünyada ve Türkiye’de sıkça yatırım alıyorlar. Öte yandan bu alandaki girişimlerin tarihçesine baktığımızda, çoğunun mobil cüzdan mezarlığında yerini aldığını, bir şekilde varlığını sürdürebilenlerin de, sürdürülebilir bir karlılıktan çok uzakta olduğunu görüyoruz. Peki nedir bu Mobil Cüzdan’ın üzerindeki lanet? Bugün bu soruya bir cevap bulmaya çalışacağız.
Mobil Cüzdan nedir?
Mobil Cüzdan, yürürlükte bulunan yasal düzenlemelere uygun bir şekilde bireylere mobil cihazlar aracılığıyla mobil ağlar üzerinden gerçekleştirilen ödeme işlemleri ve para transferi hizmeti sunan platformlara verilen isimdir.
Dijital Cüzdan deyince ilk akla gelen PayPal
Mobil cüzdan deyince (ilk başta mobil çözüm olarak icat edilmemiş olsa da) benim aklıma gelen ilk marka PayPal. İnternette etkileşimin arttığı ve burada gerçekleşen ürün ve hizmet alım satım işlemlerinde önemli bir ihtiyaca ekonomik maliyetlerle sunduğu çözümlerle Paypal aldı başını gitti. 2002 yılında o zamanın parası ile bir buçuk milyar dolara Ebay tarafından satın alındıktan sonra dijital cüzdan çözümlerine ilgi uyandı.
Turkcell Cüzdan’ın hazinli hikayesi
Turkcell Cüzdan‘ın iddiası büyük, yolculuğu kısa oldu. Turkcell, Türkiye’de mobil ödemeyle ilgili altyapıyı hayata geçirip, buradaki potansiyeli daha iyi değerlendirmek için Turkcell Cüzdan markasıyla mobil cüzdan çözümüne yatırım yaptı. Kasım 2012’de gerçekleştirilen Turkcell Teknolojisi Zirvesi’ndeki ürün tanıtımında, daha gidecek çok yolları olduğunu gösterdi ama vaatleri büyüktü. Şirket lansmandan kısa bir süre sonra projeden sorumlu genel müdür yardımcısı ile yollarını ayırdığında, projenin de geleceği hakkında bir fikir sahibi olmamıza imkan vermişti.
Geçtiğimiz ay içersinde Turkcell Cüzdan hizmetinin “bankalarla anlaşmaların sona ermesi” nedeniyle sonlandırıldığının bilgisi verildi. Bankalar ile anlaşmaların sona ermesi güzel bir mazeret oldu. Proje zaten bir senedir komadaydı. Turkcell’in fişi çekmesi bu zamanı buldu. Bu projenin şüphesiz en büyük talihsizliği, aynı dönemde lansmanı yapılan BKM Express tarafından tehdit olarak görülmek ve hazır denenmiş bir altyapı varken kendi altyapısını kurma yoluna gitmesi oldu.
BKM Express
Türkiye’de dijital cüzdan çözümlerinde belki de en avantajlı konumda olan proje hiç şüphesiz BKM Express. BKM’nin takas altyapısıyla tam entegre bir çözüm olarak gerçekten avantajlı ama bu sektörün en önemli sıkıntılarından olan kullan – indirim al – kullan – kargo bedava kısır döngüsünden kurtulamadı. Yaptığı harcamalara rağmen 30-40 bin kullanıcısı var. Türkiye’de yerel online pazarda etkili bir tüketici profili olan kadınlara hitap etmeye henüz yaklaşamadı. Ellerinde koskoca bir takas datası var ve burada kadın tüketicilerin üzerinden en çok işlem geçirdiği üye işyerlerini entegre etmeye öncelik vermeleri gerek. Şöyle söyleyeyim, bizim evde internetten alışveriş yapan kişi ünvanı çok uzun süredir evin hanımına geçti bile, özellikle de yurt içi online alışverişlerde.
Mikro transfer dediğimiz, bireylerin birbirine küçük tutarlarda ücretsiz para transferi uygulamasının da başka platformlarda kullanılmasını regülasyonlara uygun olarak teşvik edebilirler. Günümüzde Facebook’dan sonra en popüler mobil uygulama olan Instagram‘ı da bir çok insan ürün veya hizmet satışı için kullanılıyor. Buralarda ödeme yöntemi olarak kapıda kargo ile ödeme, kredi kartı ile internet sitesinden ödeme veya Whatsapp‘a yönlendirme yapıyolar. Whatsapp olur da, BKM Express ile para transferi neden olmasın?
Ayrıca takasa konu olan tüm bankaların dahil olduğu bu altyapıya yeni ön ödemeli kart çözümlerini eklemek yerine, Turkiye’nin en büyük ön ödemeli kart çözümü olan İstanbul Kart‘ı dahil etmeye konsantre olmaları gerekir. Mobil Cüzdan çözümü sunuyoruz deyip, Türkiye’nin en büyük metropolünde en çok kullanılan ön ödemeli kartı sisteme entegre etmeyince, “hedeflerin gerisinde kaldık, millet kullanmıyor” diye dövünmenin bir alemi yok. Üstelik Konya gibi bir ilde toplu taşıma çözümlerinde başarılı projeler hayata geçirmişken, bu deneyimi böylesine önem verilen projeye aktarmayı seçmek yerine, yakın zamanda sonlandırılan Google Glass projesine uygulama geliştirmeyi tercih ettiklerini görmek üzücü…