TCMB’nın yeni bir ödeme sistemi olarak geliştirdiği FAST (Fonların Anlık ve Sürekli Transferi) ile farklı bankalardaki hesaplara saniyeler içerisinde 7 gün 24 saat TL para transferi yapabilme alt yapısı 8 Ocak 2021’den itibaren pilot olarak kullanılmaya başlandı. Katılımcı bankalardan mobil ve internet bankacılığı kanallarından 50 TL’ye kadar işlemlerini FAST ile yapabilecekler. FAST sisteminin üst limiti olan 1000 TL’ye 2021 Ocak ayı sonuna kadar geçiş kademeli olarak gerçekleşecek.
FAST (Fonların Anlık ve Sürekli Transferi), Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından geliştirilen Türkiye bankacılık sistemine kayıtlı gerçek veya tüzel kişilerin farklı bankalardaki hesapları arasındaki para transferlerini, saniyeler içerisinde, 7 gün 24 saat gerçekleştirmesine imkan veren bir ödeme (para transferi) altyapısıdır.
EFT nedir? FAST ile EFT arasında ne fark var?
EFT (Elektronik fon transferi) yine TCMB tarafından geliştirilmiş gerçek veya tüzel kişilerin farlı bankalarda bulunan hesapları arasındaki TL cinsinden fonların elektronik ortamda iletilmesine imkan veren bir sistemdir.
EFT sisteminde bazı kısıtlar vardır. En önemli kısıt EFT sisteminde işlemler hafta içi ve çalışma günlerinde mesai saatleri içinde (genelde 08:30-17:30) içinde gerçekleştirilebilir. Yani bayramlar ve resmi tatilerde, iş günlerinde akşam 17:30’dan sonra EFT yapılamaz. Ancak bir sonraki iş günü işlemin yapılması için talimat verilebilir. İkinci kısıt ise paranın gönderilen hesaba geçmesi için gerekli süreyle ilgilidir. EFT anlık bir işlem değildir. Sistem teslimat konusunda bir süre taahhüdünde bulunmaz. Pratikte EFT talimatı verdiğiniz bankanın, altyapı, platform, fonların gönderildiği bankanın altyapısına ve fon tutarına bağlı olarak paranın gönderilen hesaba geçmesi 5 dakika ile 2 saat arasında bir süre alabiliyor. TCMB tarafından geliştirilen FAST altyapısı ile bu süre saniyelere inebilecek, katılımcılar arası uçtan uca bir para transferi işleminin ortalama 2-3 saniyede tamamlanması hedeflenirken en fazla 25 saniye içerisinde tamamlanmayan işlemler iptal edilecek.
Özellikle araç, gayrimenkul vb. alım satım işlemlerinde işlemin çok daha güvenli ve süratli gerçekleşmesine imkan vererek EFT sisteminin yarattığı gerilimden uzaklaşmış olacak.
FAST ücretli mi?
Günümüzde zaman en kıymetli değerlerden biri. Bankaların EFT, havale işlemlerinden müşterilerden ücret talep edebildiği bir ortamda FAST kullanımının ücretsiz olmasını beklemek çok gerçekçi olmayacaktır. FAST sisteminin kullanımının yaygınlaşması stratejisi doğrultusunda TCMB tarafından bankalardan mesaj ücreti almayacak. Bankaların müşterilerinden tahsil edecekleri ücretlere ilişkin değerlendirmeler TCMB tarafından sürdürülüyor. Bizim görüşümüz EFT ve havale ücretlerinin üzerinde olacağı yönünde. Özellikle mesai saatleri dışında ve bayramlar ve resmi tatil günlerinde kullanılacak bir ürün olarak avantajlı ama maliyetli bir ürün olarak dikkati çekiyor. FAST altyapısı ile kasada kalmak, hesabı ödeyememek, kirayı geç yatırmak gibi sıkıntılar geçmişte kalacak. Tabi böyle bir zamanda size destek çıkacak bir tanıdığınız varsa. Geciken kiranın FAST ile gönderimi sırasında ortaya çıkan maliyete kimin katlanması gerektiğini kira sözleşmelerinde görmeye başlayabiliriz.
Kolay Adresleme Sistemi (KOLAS) nedir?
TCMB tarafından yapılan açıklamaya göre FAST ile eş zamanlı olarak hayata geçirilecek olan, ödemelerin tckn, telefon numarası veya e-posta adresi gibi (yani HES kodu da olabilir) gibi bilgiler kullanılarak gönderimine imkan veren sistemin adı Kolay Adresleme Sistemi (KOLAS). Para gönderirken 26 hanelik iban bilgisini girmek yerine banka adı ve tckn kullanarak parayı gönderebilmek mümkün olacak. Bu bilgilerle para gönderiminde paranın doğru hesaba geçmesi için gerekli olan operasyonel maliyetlerin nasıl yansıtılacağını zaman gösterecek.
FAST ile ne zaman para gönderilebilecek?
İlk aşamada 18 Aralık’tan itibaren pilot uygulama olarak hizmete alınacak ve kademeli bir şekilde vatandaşların kullanımına açılacakç FAST sistemine halihazırda 21 banka ile entegrasyon sağlandı. Çalıştığınız bankaların KOLAS tercihleriniz ile sizden bilgi istemeye başladıklarını görebilirsiniz. Garanti BBVA FAST ve KOLAS entegrasyonunu tamamlayarak Garanti BBVA mobil müşterilerinin kullanımına açacağını açıklayan ilk banka oldu.
Önce bankalar, sonrasında elektronik para şirketleri
FAST ve KOLAS için öncelik işlem gören banka sayısının arttırılması yönünde. Daha sonra sistemle ilgili belirlenecek kriterleri sağlayacak banka-dışı kuruluşların da sisteme katılım sağlaması mümkün olacak. Ininal, Papara, PeP gibi Elektronik Para şirketlerinin sırada ilk bekleyenler olduklarına hiç şüphe yok. Zira zaten ön ödemeli kart çözümleriden daha çok anlık para transferi konusunda sundukları çözümlerle kullanıcı tabanlarını geliştirdiler.
FAST ve TR karekod
FAST altyapısı süratli para transferinin yanı sıra TR Karekod’un da alt yapısını sağlayacak. Ulusal karekod standardı kullanıcılara mobil uygulamaları kullanarak hesaplarının bulunmadığı bankaların atm’lerinden para çekmeye veya karekod’u destekleyen POS’lar üzerinden ödeme işlemlerini hızlandırarak yaygınlaşmasını sağlayacak. Tüketiciler alışveriş işlemlerinde mal ve hizmet alımında tacirin göstereceği karekodu tarayarak hızlı ve kolay bir şekilde ödeme yapabilecek. Özellikle küçük esnaf ve tacirlerin fiziksel POS ihtiyacını azaltıp sahip oldukları akıllı telefonlar ile tahsilat yapmalarına imkan verecek. Karekod ile hızlı bir temassız ödeme hizmeti sağlayacak olan FAST, nakit ve kartlı ödemelerin alternatifi olarak kullanıcıların hayatında yer alacak.
FAST altyapısının altında BKM mi var?
Yeni açıklanan sistemleri detaylı masaya yatırdığımızda BKM’nin mobil cüzdan çözümü BKM Express’in para gönderme, karekod ile ödeme ve diğer çözümlerinin çok süratli versiyonu olduğunu görüyorum. Halihazırda entegre bankaların BKM Express ile entegre bankalar olması çok kuvvetle muhtemel. TCMB’nin BKM’ye hakim ortak olmasının ilk meyvesi KOLAS ve FAST olmuş.
FAST ve KOLAS sistemi ile ilgili Anadolu Ajansı tarafından derlenen bilgileri bu videoda bulabilirsiniz: